Αν και στην εποχή μας, επικεντρωνόμαστε συνήθως στον έλεγχο της όρεξής μας για κατανάλωση φαγητού, η ανορεξία δηλαδή η μειωμένη όρεξη ή η απώλεια της όρεξης, μπορεί να συνδέεται με προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζουμε και με μία ακόμη σειρά παραγόντων, που οφείλουμε να εξετάσουμε σοβαρά και να αντιμετωπίσουμε.
Είναι σημαντικό να τροφοδοτούμε τον οργανισμό μας με την ενέργεια και τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία που του προσφέρουν οι τροφές, προκειμένου να επιτελέσει τις λειτουργίες του. Αν η απώλεια όρεξης δεν είναι κάτι παροδικό, θέτει σε κίνδυνο την υγεία μας, οπότε η ιατρική συνδρομή είναι απαραίτητη.
Ασθένειες που μπορεί να μειώσουν την όρεξη για φαγητό είναι:
Καρκίνο. Απώλεια βάρους χωρίς προσπάθεια, λόγω μειωμένης όρεξης, προκαλούν νεοπλασίες σε παχύ έντερο, ωοθήκες, στομάχι και πάγκρεας. Επιπρόσθετα η χημειοθεραπεία ή οι παρενέργειες φαρμάκων που λαμβάνουν οι ογκολογικοί ασθενούν μπορεί να προκαλέσουν ξηροστομία ή ναυτία, που μειώνουν την όρεξη.
Χρόνια ηπατική νόσος. Η ηπατική ανεπάρκεια προκαλεί ναυτία και απώλεια της όρεξης. Το ήπαρ επεξεργάζεται οτιδήποτε τρώμε και πίνουμε, μετατρέποντας τις τροφές σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά. Φιλτράρει βλαβερές ουσίες, όπως το αλκοόλ, από το αίμα και βοηθά στην καταπολέμηση των λοιμώξεων.
Χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Η κύρια λειτουργία των νεφρών είναι να απομακρύνουν τα απόβλητα και τα πλεονάζοντα υγρά από το σώμα. Η χρόνια νεφρική νόσος οδηγεί στη συσσώρευσή τους στο σώμα και εκδηλώνεται με απώλεια όρεξης.
Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ). Η δύσπνοια που προκαλεί, συνήθως συνυπάρχει με μειωμένη όρεξη και απώλεια βάρους.
Αναιμία. Εμποδίζει την παραγωγή από το σώμα αρκετών υγιών αιμοσφαιρίων, προκαλώντας κούραση, αδυναμία και απώλεια όρεξης..
Στομαχικές διαταραχές. Στη Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση η επίμονη καούρα και το ότι το περιεχόμενο του στομαχιού ανεβαίνει μέχρι τον οισοφάγο αποθαρρύνει τον ασθενή από την κατανάλωση τροφής. Η λειτουργική δυσπεψία, προκαλεί αίσθημα εύκολης πλήρωσης του στομάχου, ναυτία, έμετο, ανορεξία ή απώλεια βάρους ενώ και η κολίτιδα προκαλεί ανορεξία.
Νευρική ανορεξία. Εκτός από την απώλεια όρεξης, προκαλεί σωματικά αίσθημα κόπωσης και ψύχους, δυσκολίες ύπνου, πόνους στην κοιλιά, δυσκοιλιότητα, διακοπή της περιόδου, χαμηλή αρτηριακή πίεση, επιβράδυνση του καρδιακού ρυθμού αλλά και τριχόπτωση. Είναι από τις πιο επικίνδυνες ψυχικές παθήσεις, καθώς μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στον θάνατο.
Άνοια. Η σύγχυση και η απώλειας μνήμης που προκαλούν Αλτσχάιμερ ή άλλα είδη άνοιας, δυσκολεύουν τους ασθενείς στη διαχείριση της καθημερινότητάς τους: μπορεί ακόμη και να ξεχάσουν να φάνε. Την κατάσταση επιδεινώνει η κατάθλιψη που συνοδεύει την άνοια.
Υποθυρεοειδισμός. Μειώνει την απελευθέρωση ορμονών που βοηθούν τα τρόφιμα να μετατραπούν σε ενέργεια, οπότε ο οργανισμός χρησιμοποιεί λιγότερη ενέργεια, με αποτέλεσμα να μειώνεται η επιθυμία για φαγητό.
Γρίπη/Κρυολόγημα. Η απώλεια όρεξης αλλά και το αίσθημα κόπωσης, οφείλονται στις κυτοκίνες που παράγει το ανοσοποιητικό, εστιάζοντας στην ανάκαμψη του οργανισμού.
Απώλεια όρεξης προκαλούν και:
Στρες. Επιβραδύνει τις ορμόνες της πέψης.
Κατάθλιψη. Η ανορεξία συνδέεται με όλα τα είδη κατάθλιψης (επιλόχειας ή εποχιακής). Και η διπολική διαταραχή στις καταθλιπτικές φάσεις της, προκαλεί ανορεξία.
Φάρμακα. Κωδεϊνη, μορφίνη ή φάρμακα της χημειοθεραπείας. Συζητείστε το με τον θεράποντα ιατρό σας.
Κάπνισμα. Ενεργοποιεί γαστρικές διαδικασίες που προκαλούν ζαλάδα και ναυτία. Γι’ αυτό και όταν κόβουμε το κάπνισμα αυξάνεται το βάρος μας, περίπου κατά 10%. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει ν’ αποβάλλουμε αυτήν τη βλαβερή συνήθεια.
Γήρανση. Με την πάροδο του χρόνου η πέψη επιβραδύνεται ενώ παράλληλα μειώνεται η ποιότητα των αισθήσεων. Ταυτόχρονα, αν δεν κινείστε καταναλώνετε λιγότερη ενέργεια οπότε μειώνεται η επιθυμία για φαγητό.
Αφυδάτωση. Η έλλειψη υγρών προκαλεί ναυτία.
Εγκυμοσύνη. Κατά το πρώτο τρίμηνο παρατηρείται απροθυμία κατανάλωσης συγκεκριμένων τροφών. Την ανορεξία μπορεί να επιτείνουν ζαλάδες και ναυτία. Τα μικρά και συχνά γεύματα μπορούν να βοηθήσουν στην εξομάλυνση της κατάστασης.
Δρ Δέσποινα Κατσώχη
Ακτινοθεραπευτής Ογκoλόγος (www.akoslife.com)
