Δρ. Σπύρος Γκούβαλης
Χειρουργός-Ουρολόγος (www.sgouvalis.gr)
Παχυσαρκία, καθιστική ζωή, μεταβολικό σύνδρομο, προβλήματα στύσης και κληρονομικό ιστορικό αποτελούν ενοχοποιητικούς παράγοντες για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, που συνήθως κάνει την εμφάνισή της μετά τα σαράντα, όταν συνήθως αυξάνεται το μέγεθος του προστάτη αδένα και προκαλούνται διαταραχές στην ούρηση.
Ο τακτικός έλεγχος του προστάτη ξεκινά περίπου από τα 50 ή από τα 40 αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό. Εκτιμάται ότι καλοήθη υπερπλασία προστάτη θα εμφανίσουν 4 στους 10 άνδρες μεταξύ 50 και 60 ετών: οι αριθμοί αυξάνονται ανά δεκαετία ζωής. Όταν ο προστάτης μεγαλώνει, η κύστη υποφέρει, γιατί αποθηκεύει και αποβάλει τα ούρα. Για να ξεπεράσει το εμπόδιο του προστάτη, ο μυς της κύστης υπερτρέφεται, προκειμένου να πιέσει τα ούρα για να ξεπεράσουν την απόφραξη. Ωστόσο, η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη δεν έχει καμία σχέση με τον καρκίνο του προστάτη. Με δεδομένο ότι η τεστοστερόνη καθορίζει την ανάπτυξη του προστάτη, άντρες με υπογοναδισμό, δηλαδή έλλειψη τεστοστερόνης, σπάνια εκδηλώνουν τη νόσο.
«Ένοχα» συμπτώματα
Τα συμπτώματα αφορούν στην αποθήκευση των ούρων στην κύστη αλλά και στην αποβολή τους από την κύστη κατά την ούρηση.
Συχνουρία. Η καλοήθης υπερπλασία προστάτη προκαλεί συχνή ανάγκη για ούρηση ακόμη και για μικρές ποσότητες.
Νυκτουρία. Ο ασθενής ξυπνά και νύχτα για να ουρήσει.
Επιτακτική ούρηση & ακράτεια από έπειξη. Η ούρηση δεν αναβάλλεται ή ο ασθενής δεν προλαβαίνει καν να πάει στην τουαλέτα.
Προβλήματα στην ούρηση. Μείωση της ροής ή της ακτίνας των ούρων, δυσκολία στην έναρξη της ούρησης η οποία μπορεί να είναι και διακοπτόμενη, απώλεια σταγόνων μετά το τέλος της ούρησης, αίσθηση ότι η κύστη δεν άδειασε εντελώς ή και πλήρης αδυναμία ούρησης (επίσχεση ούρων): ο πόνος της επίσχεσης είναι αφόρητος και τοποθετείται καθετήρας.
Πόνος στην κύστη κατά την ούρηση.
Στυτική δυσλειτουργία.
Η υπερτροφία του προστάτη προκαλεί προβλήματα στη ζωή του άνδρα. Αναγκάζεται να επισκέπτεται διαρκώς την τουαλέτα, ο ύπνος του διαταράσσεται και αισθάνεται μονίμως κουρασμένος. Φοβάται ότι μπορεί ανά πάσα ώρα και στιγμή να λερώσει το παντελόνι του ενώ το ενδεχόμενο εμφανίσει στυτική δυσλειτουργία τον γεμίζει ντροπή, οπότε είναι πιθανό ναεμφανίσει κατάθλιψη.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Με τη λήψη ιατρικού ιστορικού και κλινική εξέταση με δακτυλική εξέταση του προστάτη, από τον πρωκτό. Η δακτυλοσκόπηση αν και δυσάρεστη για τον άνδρα -γι’ αυτό συχνά αποφεύγουν την επίσκεψη στον ουρολόγο- είναι πολύτιμη. Δίνει πληροφορίες για το μέγεθος του αδένα, τη σύστασή του και εικόνα για ενδεχόμενη σκληρία του προστάτη, η οποία είναι ύποπτη για παράλληλη ύπαρξη καρκίνου του προστάτη. Η ουροροομετρία μετρά όχι μόνο τη ροή αλλά και την ποσότητα των ούρων που αποβάλλονται όπως και τον χρόνο της ούρησης. Με τη βοήθεια υπερήχων, διαπιστώνεται αν μετά την ούρηση μένουν ούρα στην κύστη. Τον έλεγχο συμπληρώνει υπερηχογράφημα των νεφρών. Η ειδική κεφαλή υπερήχων, που εισάγεται από το ορθό είναι το διορθικό υπερηχογράφημα του προστάτη.
Τρόποι θεραπείας
Ενεργητική παρακολούθηση. Αφορά ασθενείς με ήπια συμπτώματα, χωρίς σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινότητα του άνδρα. Περιλαμβάνει τακτικές επισκέψεις στον ουρολόγο, έλεγχο των υγρών πριν τη βραδινή κατάκλιση, θεραπεία κάθε πιθανής δυσκοιλιότητας και δραστική μείωση ή αποφυγή καφέ και αλκοόλ.
Φαρμακευτική αγωγή. Την καθορίζουν το μέγεθος του προστάτη, τα συμπτώματα και η λειτουργία της κύστης. Όταν η υπερδραστήρια κύστη συνυπάρχει με συχνουρία, νυκτουρία και επιτακτική ούρηση, χορηγούνται φάρμακα (αντιχολινεργικά). Άλλα φάρμακα περιορίζουν τη δράση της νoρεπινεφρίνης, ουσία που προκαλεί σύσπαση του αυχένα κύστης και προστάτη, όταν συνδέεται σε ειδικούς υποδοχείς, τους αδρενεργικούς υποδοχείς. Τέλος, οι αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5, που αντιμετωπίζουν τη στυτική δυσλειτουργία, βελτιώνουν αποτελεσματικά και την ούρηση σε ασθενείς με υπερπλασία προστάτη.
Χειρουργικές θεραπείες. Θεωρούνται αποτελεσματικότερες από τη φαρμακευτική αγωγή. Πιθανοί κίνδυνοι απορρέουν από την προεγχειρητική κατάσταση του ασθενούς και ενδεχόμενα προβλήματα υγείας του. Είναι είτε ανοικτές (με τομή) είτε ενδοσκοπικές (με ειδικό ενδοσκόπιο που μπαίνει από την ουρήθρα). Η διουρηθρική προστατεκτομή είναι η συχνότερη χειρουργική θεραπεία για προστάτες μέχρι 80 γραμμάρια ενώ υπάρχουν και λιγότερο επεμβατικές μέθοδοι όπως η laser προστατεκτομή. Ο ουρολόγος θα υποδείξει τη θεραπευτική μέθοδο.
Eιδική διατροφή
Πείτε ναι σε σολομό (πλούσιος σε Ω3 λιπαρά οξέα, τα οποία προλαμβάνουν και καταστέλλουν τις φλεγμονές), ντομάτα, (αντιοξειδωτικό της λυκοπένιο απορροφάται καλύτερα είναι μαγειρεμένη), μούρα, φράουλες, βατόμουρα, μύρτιλα και σμέουρα (τα αντιοξειδωτικά εξουδετερώνουν τις βλαβερές ελεύθερες ρίζες), μπρόκολο και κουνουπίδι (η σουλφοραφάνη δρα ενάντια στα καρκινικά κύτταρα του προστάτη), ξηρούς καρπούς ( ο ψευδάργυρός τους εξισορροπεί την τεστοστερόνη) αλλά και πορτοκάλι, λεμόνι, γκρέιπφρουτ (πλούσια σε βιταμίνη C που ωφελεί τον προστάτη)
Αποφύγετε το κόκκινο αλλά και το επεξεργασμένο κρέας (οι ετεροκυκλικές αμίνες τους ενοχοποιούνται για καρκίνο), γαλακτοκομικά και ασβέστιο (σύμφωνα με έρευνες, μπορεί να αυξήσουν τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων του προστάτη, κάτι που οδηγεί σε καρκίνο), αλκοόλ, κορεσμένα λιπαρά (σύμφωνα με έρευνες, άνδρες που καταναλώνουν κορεσμένα λιπαρά είχαν περισσότερες πιθανότητες αυξημένου PSA.) Αντικαταστήσετε τα κορεσμένα λιπαρά με υγιεινά μονοακόρεστα και πολυακόρεστα λιπαρά (ψάρια, ξηροί καρποί, ελαιόλαδο). Επικίνδυνη και η καφεΐνη: η μειωμένη κατανάλωση καφέ, τσαγιού, αναψυκτικών τύπου cola και σοκολάτας μπορεί να βελτιώσει συμπτώματα που σχετίζονται με την υπερπλασία του προστάτη.
