Ταβερνάκια και ψαροταβέρνες είναι συνήθης προορισμός αυτήν την εποχή. Ωστόσο η κατανάλωση ψαριών και οστρακοειδών αν και ωφελεί την υγεία, καθώς περιέχουν πρωτεΐνες, βιταμίνη D, το σελήνιο και ωμέγα 3 λιπαρά οξέα, ωστόσο απαιτείται προσοχή.
Ψάρια πλούσια σε υδράργυρο. Ο υδράργυρος μπορεί να επηρεάσει τον εγκέφαλο του εμβρύου, του βρέφους και του μικρού παιδιού. Καρχαρίας, ξιφίας, μεγάλος κολιός και χρυσή πέρκα συνήθως περιέχουν ψηλές συγκεντρώσεις υδραργύρου, σε αντίθεση με τον λευκό τόνο, τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας και τις γαρίδες. Οι υψηλού κινδύνου ομάδες στην πρόσληψη υδραργύρου είναι βρέφη, μικρά παιδιά, έγκυες, θηλάζουσες και γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν.
Τροφική δηλητηρίαση
Ψάρια και οστρακοειδή είναι αρκούντως ευαίσθητα, στο να προκαλέσουν υπό προϋποθέσεις τροφική δηλητηρίαση.
Ωμά οστρακοειδή. Μπορεί να μολυνθούν από το βακτήριο Vibrio Vulfinicus που ζει στο ζεστό θαλασσινό νερό και αγαπά ιδιαίτερα τα στρείδια. Τα συμπτώματά είναι παρόμοια με της συνηθισμένης τροφικής δηλητηρίασης. Αν όμως το βακτήριο συναντήσει εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα μπορεί να προκαλέσει σοβαρή μόλυνση του αίματος. Καταναλώνετε μόνο μαγειρεμένα οστρακοειδή. Τηγάνισμα, ψήσιμο, βράσιμο και άχνισμα μειώνουν τον κίνδυνο μόλυνσης. Αν τα όστρακα δεν άνοιξαν μετά το μαγείρεμα, πετάξτε τα! Τα οστρακοειδή κινδυνεύουν και από μολυσμένα φύκια, που προκαλούν παραλυτική δηλητηρίαση, μέσω μίας βιοτοξίνης που παράγουν, η οποία προκαλεί μυρμήγκιασμα σε χείλη και γλώσσα, μούδιασμα, δυσκολία αναπνοής, παράλυση, ακόμη και θάνατο που μπορεί να επέλθει μόλις μισή ώρα μετά τη μόλυνση. Γι’ αυτό και τα οστρακοειδή ελέγχονται προσεκτικά για τοξίνες πριν διατεθούν προς κατανάλωση.
Φρέσκος τόνος. Η μόλυνση ονομάζεται σκομπροτοξίνωση και προκαλεί αίσθηση «καψίματος» στο στόμα, διάρροια, εξανθήματα, ζαλάδα και πονοκέφαλο. Με τη βοήθεια αντιϊσταμινικών τα συμπτώματα υποχωρούν μέσα σε 4 με 6 ώρες.
Σούσι. Γενικά, όλα τα ωμά ψάρια ελλοχεύουν κινδύνους για την υγεία. Σε κυλίνδρους σούσι χρησιμοποιούνται μεγάλα ψάρια, όπως ο τόνος, το λαβράκι και ο αστακός, που έχουν υψηλές ποσότητες υδραργύρου. Επιπρόσθετα, στο ωμό ψάρι μπορεί να κατοικούν παράσιτα ή ταινίες ή μολυσματικές ασθένειες, οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν σε σοβαρό κοιλιακό πόνο, ναυτία και έμετο. Και η έκθεση σε τοξίνες από το σούσι είναι σημαντική: μπορεί να προκαλέσει ναυτία, έμετο, διάρροια αλλά και νευρολογικά συμπτώματα. Επιλέξτε μικρότερα ψάρια όταν παραγγέλνετε σούσι.
Πώς να προφυλαχθώ;
Μικρά λιπαρά ψάρια. Γαύρος, σαρδέλα, γόπα, έχουν και μεγάλη διατροφική αξία και χαμηλή περιεκτικότητα σε τοξικές ουσίες αλλά είναι και οικονομικά. Μεγάλα λιπαρά ψάρια όπως σκουμπρί, τόνος και ο σολομός έχουν υψηλές συγκεντρώσεις σε βαρέα μέταλλα, τα οποία συγκεντρώνονται κυρίως στο σπλαχνικό λίπος παρά στους μυς.
Φρέσκα ψάρια. Είναι η ιδανική επιλογή αν και πρέπει να διασφαλίσουμε ότι είναι όντως φρέσκα, να γνωρίζουμε δηλαδή πότε και πού αλιεύθηκαν.
Παστά ψάρια. Καλό είναι να τα αποφεύγουμε λόγω της υψηλής περιεκτικότητάς τους σε αλάτι.
Καπνιστά ψάρια. Δεν αποτελούν ιδανική επιλογή καθώς η διαδικασία καπνισμού, τα επιβαρύνει με επιβλαβείς ουσίες ενώ συχνά περιέχουν επιπλέον αλάτι.
Σωστό μαγείρεμα. Αν τα τηγανίσουμε θα απορροφήσουν περισσότερο λάδι ενώ η διαδικασία θα καταστρέψει σημαντικά θρεπτικά συστατικά τους. Μαγειρέψτε τα στην κατσαρόλα ή στον φούρνο.
Τα οφέλη
Οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι από την κατανάλωση ψαριών, δεν πρέπει να μάς φοβίζουν. Απλά απαιτείται προσοχή. Τα οφέλη τους είναι πολλαπλά. Το λίπος των ψαριών προσφέρει λιποδιαλυτές βιταμίνες Α και D και τα απαραίτητα λιπαρά οξέα (ω-3) . Από τα ψάρια τροφοδοτείται ο οργανισμός μας με διάφορα αμινοξέα (ταυρίνη και χολίνη), βιταμίνη Β12, ασβέστιο, φώσφορο, ιώδιο, σίδηρο και σελήνιο. Και βέβαια, τα ω-3 λιπαρά οξέα, μειώνουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Η συχνή κατανάλωση ψαριών σχετίζεται και με ωφέλειες που αφορούν στη ρευματοειδή αρθρίτιδα, σε διάφορους τύπους νεοπλασιών αλλά στη νόσο Αλτσχάιμερ. Πρέπει επομένως ν’ αποτελούν βασικό στοιχείο της διατροφής μας.
