Καρκίνος τραχήλου της μήτρας, η νόσος που διδάσκει πολλαπλώς την σημασία της πρόληψης.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι μία νόσος που προλαμβάνεται και θεραπεύεται αρκεί να διαγνωστεί εγκαίρως.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας συνεχίζει να είναι ο δεύτερος πιο κοινός τύπος καρκίνου στις γυναίκες παγκοσμίως (μετά τον καρκίνο του μαστού). Δύο στις 100 Ελληνίδες θα προσβληθούν από καρκίνο τραχήλου της μήτρας στη διάρκεια της ζωής της. Ο τράχηλος της μήτρας έχει σχήμα κώνου, είναι το κατώτερο τμήμα της γυναικείας μήτρας που συνδέει το σώμα της μήτρας με τον κόλπο και είναι εύκολα προσπελάσιμος. Η γυναίκα δεν έχει τη δυνατότητα αυτοεξέτασης, όπως στον καρκίνο του μαστού, αλλά η γυναικολογική εξέταση, επισκόπηση και ψηλάφηση θέτει εύκολα διάγνωση και παρέχει τη δυνατότητα λήψεις επιχρίσματος από την περιοχή, το γνωστό σε όλους Pap-test (δοκιμασία Παπανικολάου) το οποίο εξετάζεται στο μικροσκόπιο για να διαπιστωθεί αν υπάρχουν καρκινικά κύτταρα. Οι περισσότερες αλλοιώσεις του τραχήλου της μήτρας οφείλονται σε καλοήθεις παθήσεις, όπως φλεγμονές (τραχηλίτιδες), φυματίωση ή κονδυλώματα. Όλες οι γυναίκες, με την έναρξη των ερωτικών τους επαφών, συνιστάται να κάνουν Pap-test, εξέταση απλή και χαμηλού κόστους, το οποίο οφείλουν να επαναλαμβάνουν κάθε χρόνιο. Η διάγνωση δυσπλασίας ή προκαρκινικής αλλοίωσης μας δίνει την ευκαιρία να επέμβουμε πρόωρα και αποτελεσματικά μια και είναι γνωστό ότι η εξέλιξή τους σε διηθητικό καρκίνο απαιτεί χρόνια. Η θεραπεία προκαρκινικών σταδίων είναι απλή, ασφαλής, συχνά μη ακρωτηριαστή και συνήθως οδηγεί στην πλήρη ίαση.
Κατά συνέπεια, δεν θα έπρεπε να καταγράφονται θάνατοι από τη συγκεκριμένη ασθένεια αλλά όμως μόνο 20% των Ελληνίδων υποβάλλεται σε συχνό (ανά έτος) προληπτικό έλεγχο.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μάς έχει διδάξει τη σημασία του προγράμματος μαζικού ελέγχου του πληθυσμού, του screening test. Παράδειγμα η διαπίστωση ότι στις ΗΠΑ διαγιγνώσκονται 15.000 νέες περιπτώσεις το χρόνο και συμβαίνουν 4.000 θάνατοι από καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, ενώ στις αναπτυσσόμενες χώρες έχουμε περίπου 400.000 νέες περιπτώσεις το χρόνο με 50% θνησιμότητα. Επίσης μας διδάσκει τη σπουδαιότητα της πρώιμης διάγνωσης, αφού εκτός από τις ιάσιμες προκαρκινικές μορφές, στο πρώτο στάδιο η ίαση καταγράφεται σχεδόν στο 100% των περιπτώσεων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο 95 % των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας ανιχνεύεται η λοίμωξη από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων, HPV, Human Papiloma Virus. Ο ιός ως γνωστό μεταδίδεται σεξουαλικά. Έχουν καταγραφεί περίπου 70 υπότυποι αυτού, τα καλοήθη στελέχη του δημιουργούν τα κονδυλώματα, ενώ τα ογκογόνα μεταλλάσσουν το τραχηλικό κύτταρο σε καρκινικό. Επομένως, η λήψη μέτρων προστασίας από τη μετάδοση του ιού, όπως η χρήση προφυλακτικού, προλαμβάνει τη μετάδοση μιας μόλυνσης που μπορεί να μας κοστίσει πολύ.
Έχει βρεθεί επίσης ότι οι καρκινογόνες ουσίες του καπνού συσσωρεύονται τοπικά στην τραχηλική βλέννη και αυξάνουν 2 – 4 φορές τον σχετικό κίνδυνο. Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης του συγκεκριμένου καρκίνου είναι η μακροχρόνια χρήση αντισυλληπτικών και ο μεγάλος αριθμός κυήσεων και τοκετών.
Επιπλέον, τα προγράμματα εμβολιασμού που έχουν εφαρμοστεί σε πολλές χώρες, είτε σε παιδιά (αγόρια και κορίτσια) 7 – 15 ετών, είτε σε γυναίκες 16 – 26 ετών είναι ελπιδοφόρα για τη μείωση της συχνότητας της μετάδοσης του ιού. Η στοχευμένη όμως πρόληψη που μας προσφέρει δεν καταλύει την «υγιή» σεξουαλική συμπεριφορά ούτε τον τακτικό προληπτικό γυναικολογικό έλεγχο. Ας μη ξεχνάμε ότι τα πρώιμα στάδια της νόσου δεν έχουν καθόλου συμπτώματα.
Για την αντιμετώπιση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας διαθέτουμε πολλές θεραπευτικές μεθόδους, χειρουργικές- ακτινοθεραπευτικές – χημειοθεραπευτικές, ανάλογα με το στάδιο της νόσου με όλο και υψηλότερα ποσοστά ίασης. Η πρόληψη όμως είναι η καλύτερη θεραπεία.
