Υπολογίζεται ότι 4 στους 5 ανθρώπους με ανοιχτό χρώμα δέρματος, σε περιοχές υψηλής ηλιοφάνειας θα αναπτύξουν τουλάχιστον ένα είδος δερματικού καρκίνου κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ας είμαστε προσεκτικοί με κάθε ελιά ή ασυνήθιστο σημάδι, κυρίως σε σημεία που μένουν ακάλυπτα το καλοκαίρι.
Ο δερματικός καρκίνος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, με υψηλότερη συχνότητα την 20ετία μεταξύ 40 και 60 ετών. Κάθε μη συνηθισμένο ογκίδιο στο δέρμα που επιμένει για περισσότερο από 3 μήνες, πρέπει να θεωρείται δερματικός καρκίνος μέχρι να αποδειχτεί το αντίθετο.
Η επιδερμίδα είναι φτιαγμένη από ακανθοκύτταρα, βασικά κύτταρα και μελανοκύτταρα, με αντίστοιχες μορφές καρκίνου δέρματος (βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και η κακοηθέστερη- σπανιότερη μορφή, το μελάνωμα). Ο καρκίνος του δέρματος είναι ο συχνότερος σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Αυστραλία.
Ομάδες υψηλού κινδύνου
- Το ανοιχτό χρώμα δέρματος.
- Οι άνδρες κινδυνεύουν περισσότερο από τις γυναίκες, καθώς δεν χρησιμοποιούν αντηλιακή προστασία. Όσοι έχουν φαλάκρα και δεν χρησιμοποιούν καπέλο, εκθέτουν το κεφάλι και τα αυτιά τους σε άμεσο κίνδυνο.
- Το επάγγελμα που προϋποθέτει αυξημένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία (εργάτες, αγρότες κ.ά.).
- Η ακτινοβολία λειτουργεί αθροιστικά και επιβαρυντικά. Όσο περνούν τα χρόνια, τόσο περισσότερο κινδυνεύουμε.
Οι εξετάσεις ρουτίνας του δέρματος αυξάνουν την πιθανότητα να εντοπιστεί νωρίς η εμφάνιση κακοήθων βλαβών στο δέρμα. Τα περισσότερα μελανώματα που εμφανίζονται στο δέρμα μπορούν να φανούν με γυμνό μάτι. Συνήθως υπάρχει μία μακρά περίοδος, όπου ο όγκος επεκτείνεται κάτω από το επίπεδο του δέρματος αλλά δεν εισχωρεί στα πιο βαθιά στρώματα. Αυτή η περίοδος μας επιτρέπει να τον εντοπίσουμε γρήγορα και να υπάρξει πλήρης ίαση. Πέρα από την τακτική αυτοεξέταση του δέρματός μας, χρήσιμη είναι η καταγραφή των σπίλων από γιατρό, με τη χαρτογράφηση δέρματος (screening) ακόμη κι αν δεν έχουμε συμπτώματα.
Ανησυχητικά σημάδια:
- Κάθε ανώμαλη κατάσταση του δέρματος που δεν επουλώνεται σε διάστημα τεσσάρων εβδομάδων.
- Κάθε πληγή, έλκος, ή κρούστα στο δέρμα, ή λευκή κηλίδα στα χείλη που δεν επουλώνεται.
- Κάθε σπίλος (ελιά) που φαίνεται να μεγαλώνει γρήγορα.
- Κάθε σπίλος που αλλάζει σχήμα ή χρώμα.
- Κάθε σπίλος που αιμορραγεί ή προκαλεί κνησμό.
Το βασικοκυταρρικό καρκίνωμα:
Είναι η συνηθέστερη και πιο εύκολη στη θεραπεία μορφή καρκίνου του δέρματος. Εξαπλώνεται σιγά-σιγά και εμφανίζεται κυρίως σε ενήλικες. Είναι πιθανόν να εμφανιστεί σαν ένα περλέ λευκό ή κηρώδες εξόγκωμα (καρούμπαλο), συχνά με ορατά αιμοφόρα αγγεία, σε αυτί, λαιμό ή πρόσωπο, είτε ως επίπεδη, φολιδωτή, σαρκόχρωμη ή καφέ κηλίδα ή σπανιότερα ως λευκή, κηρώδης ουλή.
Το πιο πρώιμο σημάδι μπορεί να είναι μια κόκκινη επίπεδη επιφάνεια, ένα μικρό ογκίδιο, ένα μικρό σημείο που αιμορραγεί όταν έρχεται σε επαφή με την πετσέτα, μία μικρή πληγή ή μια κρούστα στο δέρμα που επιμένει και δεν επουλώνεται. Μικροί όγκοι μπορούν να αφαιρεθούν με απλή εκτομή και συρραφή. Για τους μεγάλους απαιτείται πλαστική χειρουργική.
Η ακτινοθεραπεία σώζει…
Ο καρκίνος του δέρματος ανταποκρίνεται καλά στην ακτινοθεραπεία, η οποία χρησιμοποιεί υψηλής ενέργειας ακτινοβολία, δρα επιφανειακά και απολύτως ελεγχόμενα σε έκταση και βάθος και καταστρέφει τα καρκινικά κύτταρα.
Επιλέγεται για περιοχές που είναι δύσκολη η εγχείρηση, όπως για παράδειγμα στα βλέφαρα, στην άκρη της μύτης ή τα αυτιά. Αρκετές δόσεις ακτινοβολίας- ο αριθμός τους εξαρτάται από την κάθε περίπτωση- καταστρέφουν το σύνολο των καρκινικών κυττάρων.
Η ακτινοβολία σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει εξάνθημα ή κοκκίνισμα και ξηρότητα, τις περισσότερες φορές όμως δεν αφήνει εμφανή σημάδια. Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η ακτινοθεραπεία αποτελεί μια ασφαλή και αναίμακτη αντιμετώπιση του καρκίνου του δέρματος.
Όσοι έχουν θεραπευτεί από καρκίνο του δέρματος να μην εφησυχάζουν. Πρέπει οπωσδήποτε να συνεχίσουν να επισκέπτονται το γιατρό τους για περιοδικό έλεγχο και να ακολουθούν τις οδηγίες του, για να μειώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξής του εκ νέου.
